Kennissessie gemist: Online workshop positieve gezondheid in een notendop
December 2023
6 minuten
Positieve gezondheid is een veel gehoorde term en neemt toe in populariteit. Veel mensen denken bij positieve gezondheid direct aan het Spinnenweb. Dunya Vermaat laat een bredere kijk zien op positieve gezondheid waar het Spinnenweb een onderdeel van is. Hierbij de highlights uit de online workshop
Relevantie Positieve Gezondheid in de huidige tijd
De (geestelijke) gezondheidszorg is flink in beweging. Er zijn verschillende akkoorden getekend, allen met als doel een transformatie in de zorg teweeg te brengen. Denk aan het Integraal Zorgakkoord (passende zorg met de nadruk op gezondheid), GALA (preventie, gezondheid en sociale basis) en WOZO (Toekomstbestendige organisatie van wonen, ondersteuning en zorg voor ouderen).
Dunya legt uit dat er een aantal factoren zijn die maken dat de (geestelijke) gezondheidszorg onder druk is komen te staan en wat maakt dat Positieve gezondheid hier van betekenis in kan zijn. Zij stelt dat we nu in een overgangsfase zitten waarin we de nadruk steeds hebben gelegd op zo lang mogelijk leven en aan het bewegen zijn naar een betekenisvol leven. Oftewel van Cure en Care, naar Heal en Deal
"Je gaat het probleem niet voor de cliënt oplossen, maar juist op zoek naar de eigen deskundigheid en iemand helpen de eigen mogelijkheden daar in te vinden."
Dunya Vermaat
Dunya legt uit dat het zorgsysteem zich nu voornamelijk richt op Cure en Care. De nadruk ligt op de professional, waar ook het meeste in wordt geïnvesteerd qua opleiding, methodieken, etc. Echter voor een gezond zorgsysteem in balans moet er meer aandacht gaan naar de cliënt; Heal en Deal. In dit systeem wordt ingezet op de cliënt helpen herstellen (dit is niet gelijk aan genezen) en leert hij omgaan met beperkingen of minder sterke kanten die er nou eenmaal zijn. 'Je gaat het probleem niet voor de cliënt oplossen, maar juist op zoek naar de eigen deskundigheid en iemand helpen de eigen mogelijkheden daar in te vinden.'
"Een doel van Positieve Gezondheid, en de bijbehorende tools, is overzicht creëren zodat de Prefontale Cortex weer beter kan functioneren."
Dunya Vermaat
Daarnaast legt Dunya uit dat wij in een 'VUCA' wereld leven (ofwel vluchtig, onzeker, complex en ambigu is. Dit geeft veel mensen stress en deze stress heeft weer invloed op onze Prefontale Cortex. De Prefontale Cortex raakt overbelast en kan niet meer helpen bij plannen, zingeving, contact maken en begrijpen wat er gebeurt. Het kan enkel nog korte termijn denken. Dunya: "Een doel van Positieve Gezondheid, en de bijbehorende tools, is overzicht creëren zodat de Prefontale Cortex weer beter kan functioneren."
"Waardering in contact met je cliënt is heel belangrijk. Ook als het kleine stappen zijn of misschien zelfs een misstap, dan nog kan je ze waarderen voor dat ze hun best doen en de uitdaging aangingen."
Dunya Vermaat
Positieve gezondheid in een notendop
Positieve gezondheid, zoals deze is geïntroduceerd door Machteld Huber in 2011, is een bredere kijk op gezondheid uitgewerkt in zes dimensies. Het gaat om het vermogen om met de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven om te gaan. Én om zoveel mogelijk eigen regie te voeren.
Volgens Dunya is zingeving cruciaal bij Positieve Gezondheid. Ook is het essentieel dat je aansluit bij de cliënt, wat die belangrijk vindt om te veranderen ook al zou je als behandelaar wellicht een ander doel gekozen hebben. Hiermee faciliteer je de cliënt in het nemen van eigen regie. Dunya: "mensen komen niet in beweging omdat ze iets moeten, maar omdat ze iets belangrijk vinden." Daarnaast is het belangrijk dat de basis houding van de behandelaar positief bekrachtigend is. Dunya: "Waardering in contact met je cliënt is heel belangrijk. Ook als het kleine stappen zijn of misschien zelfs een misstap, dan nog kan je ze waarderen voor dat ze hun best doen en de uitdaging aangingen.
Werken met Positieve Gezondheid
- Positieve Gezondheid is persoonsgericht: Het accent ligt niet op ziekte. Maar op mensen zelf, op hun veerkracht en op wat hun leven betekenisvol maakt
- Positieve Gezondheid is (samen) benoemen wat belangrijk is
- Positieve Gezondheid is vertrouwen hebben in wat iemand zelf kan en daarmee het eigen vermogen en zelfvertrouwen vergroten
- Positieve Gezondheid is concrete stappen vinden die werken
Vier tips om nu al te beginnen met Positieve Gezondheid in de behandeling
- Gebruik het Spinnenweb eventueel als visuele ondersteuning van je gesprek. Iet visueel maken kan helpen bij het creëren van overzicht of als je cliënt verbaal minder sterk is. Vind in dit artikel op het KiBG Kennisnet (opent in nieuw tabblad) hoe je eenvoudig bij de verschillende varianten van het Spinnenweb komt (o.a. voor volwassenen, een vereenvoudigde variant en jongeren).
- Vraag telkens weer 'wat is voor jou belangrijk en hoe wil je daar aandacht aan geven?'
- Maak gebruik van het 'Actiewiel' (plaatje hieronder). Dit 'wiel' is een gesprekstool die je steeds kan toepassen. 'Hoe gaat het nu?' 'Wat wil je?' 'Wat kun je?' 'Wat besluit je?' 'Wat maakt dat je het niet gaat doen. Wat heb je nodig om het toch te doen?' En dan kom je weer terug bij 'Hoe gaat het nu?'
- Maak gebruik van de volgende tien communicatietips vanuit IPH (Institute for Positive Health):
- Maak een compliment en mensen zullen groeien
- Verplaats je in de ander
- Je lichaamstaal spreekt boekdelen
- Neem de tijd voor de ander
- Sta op voor het gesprek zonder te sturen
- Zet je oordeel opzij
- Kom er achter wat de ander nodig heeft
- Vergeet nooit te lachen
- Heb vertrouwen in de ander
- Luister twee keer zoveel als je praat
