Thema
Focus bepalen en behouden
Dossier: Samen beslissen
Andere dossiers in thema
Folder - Samen beslissen (Akwa GGZ)
Factsheet - Samen Beslissen (MIND en Akwa)
Werkkaart - Samen Koers bepalen (Akwa GGZ)
Referentielijst - Thema Focus bepalen en behouden
Video - Samen Beslissen (Akwa GGZ)
Kijkvorm Basis
Diagnose-specifieke keuzekaarten
Praktijkvoorbeelden Samen Beslissen (zorg breed)
dossier
Hoofdstukken in dit artikel
Alle betrokkenen bij een behandeltraject hebben een unieke eigen expertise: de cliënt kent zichzelf het beste, de behandelaar kent de behandelmethoden en richtlijnen en de naaste heeft waardevolle persoonlijke ervaring met de cliënt. Iedereen is gelijkwaardig denkt mee vanuit diens eigen expertise. Samen beslissen gaat over het horen, serieus nemen en overwegen van ieders inbreng en het gezamenlijk maken van keuzes gedurende de gehele behandeling.
Onderzoek (40-45) toont aan dat samen beslissen leidt tot:
Het is belangrijk dat samen beslissen doorlopend onderdeel is van de behandeling, niet enkel aan de start of bij voor de hand liggende keuzemomenten. Een cliëntenpanel van Akwa (46) noemt de volgende elementen als belangrijk onderdeel van samen beslissen:
Samen beslissen wordt gezien als een basishouding van de behandelaar. Zorginstituut Nederland (47) benoemt een aantal elementen van deze basishouding:
Er is veel informatie beschikbaar over samen beslissen - van folders en factsheets tot tips, tools en methoden om samen beslissen te ondersteunen in de praktijk. In dit dossier bieden we een overzicht van aanbod dat jou kan helpen om samen beslissen optimaal vorm te geven in de praktijk: aanbod voor jou als behandelaar en informatie die jij aan je cliënten en dienst naasten kan bieden over samen beslissen. Akwa GGZ ontwikkelde een folder met informatie en checklists voor al deze doelgroepen.
Wat kan je doen als cliënt, als naaste en als behandelaar om samen beslissen vorm te geven in de praktijk? In deze folder is visueel weergegeven op welke momenten samen beslissen het meest relevant is. De folder geeft daarbij een soort checklist voor cliënten, naasten en behandelaren, met vragen en overwegingen die belangrijk zijn bij samen beslissen.
Hoe zorg je dat besluiten tijdens het behandeltraject daadwerkelijk samen worden genomen? De behandelaar wordt toch al snel gezien als de expert - het is dan ook een uitdaging de cliënt en naasten bewust te maken van de eigen expertise en deze aan te spreken. Akwa GGZ geeft in bovenstaande folder de volgende check-list items voor behandelaren:
De volgende informatie en tools kunnen jou (en de cliënt) ondersteunen om concreet invulling te geven aan samen beslissen:
Met deze methode kan je een gesprek visueel ondersteunen. Samen kun je op een inzichtelijke manier van probleem naar gedeelde aanpak komen. Kijkvorm bevat een magneetbord dat je op tafel kunt leggen en een map met magneetkaartjes om op te schrijven. De magneetjes bieden structuur in het gesprek; vanaf de probleemstelling tot en met de aanpak. Bovendien hebben ze eigen kleuren, waardoor je zeker weet dat je geen stappen in het gesprek overslaat. De cliënt vervult zelf een actieve rol door de kaartjes in te vullen en op de gewenste plek te leggen.
Akwa GGZ ontwikkelde Keuzehulpen op basis van de zorgstandaarden. Deze zijn beschikbaar via een app. Je geeft antwoord op een beknopt aantal vragen en de app genereert een op maat gemaakt advies voor de cliënt. Dit advies kan je in gesprek met de cliënt en diens naasten gebruiken om samen te bepalen welke behandeling het beste past. De Keuzehulpen zijn ook op desktop beschikbaar bij de betreffende zorgstandaard op ggzstandaarden.nl.
Uit een exploratief onderzoek (1) onder 101 cliënten in behandeling bij ggz-organisaties verspreid over Nederland blijkt dat cliënten het proces van samen beslissen als waardevol beschouwen. De belangrijkste aspecten die zij noemden:
De ROM (Routine Outcome Monitoring) wordt als nuttige informatiebron gewaardeerd, mits de vragenlijsten kort zijn, aansluiten op de problematiek van de cliënt en de uitkomsten daadwerkelijk worden besproken.
Hoe kan je cliënten helpen om ook de eigen rol in samen beslissen te pakken? Doe je voordeel met deze informatie:
In deze video van 3,5 minuut wordt uitgelegd waarom samen beslissen belangrijk is, wat de rol is van de cliënt, behandelaar en naaste, en hoe het beslisproces in de praktijk verloopt. Deze video kan je bijvoorbeeld samen met cliënten bekijken, zodat zij beter begrijpen wat ze kunnen verwachten van samen beslissen.
In samenwerking met Akwa GGZ heeft Stichting MIND keuzekaarten ontwikkeld voor verschillende diagnoses. Deze kaarten kunnen, nadat de diagnose is gesteld, samen met de cliënt worden doorgenomen om samen beslissen verder te bevorderen. De kaarten bieden informatie over de stoornis, bredere hulpmiddelen voor verbetering van klachten en opties voor psychologische behandelingen, die zijn opgebouwd volgens de principes van stepped care. Hierdoor word je aangemoedigd om samen ook kortdurende behandelopties te overwegen. De suggesties voor overige hulpmiddelen stimuleren de eigen kracht, en een brede blik.
Deze factsheet is voornamelijk bedoeld voor cliënten en biedt een overzicht van wat zij kunnen verwachten bij een intake en behandeling. Je kan deze met cliënten die op de wachtlijst staan delen. Hiermee start je in een vroeg stadium al met verwachtingsmanagement en het stimuleren van eigen regie.
Methode Kijkvorm Basis: met de cliënt naar een gedeelde aanpak
Kijkvorm Basis is een hulpmiddel in de behandelkamer. Door visuele ondersteuning en een actievere rol voor de cliënt, geeft Kijkvorm handen en voeten aan begrippen als oplossingsgericht werken, eigen kracht en samen beslissen. Bekijk de video en lees er meer over in dit artikel.
Video
