Een afsluiting met zorg en aandacht zorgt ervoor dat de cliënt met vertrouwen verder kan. Hierbij is het essentieel om aandacht te besteden aan verwachtingen, het betrekken van het netwerk, en het uitspreken van vertrouwen.
Vertrouwen uitspreken
Een van de belangrijkste elementen van een goede afronding is het uitspreken van vertrouwen in de cliënt. Straal uit dat je vertrouwen hebt in diens vermogen om na de afronding zelf met de uitdagingen van het leven om te gaan. In therapie heeft de cliënt tools, handvaten en inzichten vergaard en de toepassing daarvan al geoefend; nu kan hij dit zelfstandig blijven toepassen. Vaak vinden cliënten het spannend om de behandeling af te ronden. Jouw vertrouwen uitspreken kan hen helpen ook vertrouwen in zichzelf te ervaren.
Verwachtingen
Ook bij het afronden van de behandeling is het belangrijk om de verwachtingen van de cliënt te bespreken. Wat zijn hun gedachten over hoe het zal gaan na de afronding? Psycho-educatie over het verloop van klachten is hierbij essentieel.
Leg uit dat verbetering geen lineaire stijgende lijn is, maar juist met ups en downs gaat. Dit kan je visualiseren met een grafiek. Dit kan de cliënt helpen om minder bang te zijn voor de afronding. Leg uit dat een 'mindere dag' geen terugval betekent. Het onderhoudsplan (zie: Dossier Tijdens de behandeling: toewerken naar afronden) kan ondersteuning bieden op zulke dagen, maar ook preventief werken om weer in de positieve lijn te komen.
Netwerk betrekken
Overweeg het (steun-)netwerk van de cliënt te betrekken bij de afronding van de behandeling. Een naaste kan ondersteuning blijven bieden wanneer de therapie stopt. Het betrekken van een naaste kan de cliënt geruststellen dat ze er niet alleen voor staan zonder de therapeut. Ook het betrekken van andere hulpverleners uit het sociaal domein is om dezelfde redenen waardevol. Zie ook: Dossier Het bredere netwerk betrekken
Het is prettig als de naaste(n) al op de hoogte is of zijn van wat de cliënt heeft geleerd, mogelijke valkuilen en hoe daarmee om te gaan. De drempel om een naaste te benaderen is bovendien vaak lager als diegene al op de hoogte is, en bekend is met de ‘taal van therapie’. Zie ook Dossier Het steunsysteem betrekken.
Afsluiten met aandacht
Het idee van tijdig afronden kan, zowel bij cliënten als behandelaren, een gevoel van abruptheid en kilheid oproepen. Dit is echter onterecht. Tijdig afronden betekent niet dat er geen aandacht is voor de afronding. Sterker nog, juist bij tijdig afronden is het belangrijk om hier aandacht voor te hebben, en om spanningen en zorgen te erkennen en te verzachten.
Welke invulling passend is, is ook afhankelijk van de duur van de behandeling en de opgebouwde therapeutische relatie. Moedig ook de eigen regie van de cliënt aan, zodat deze betrokken wordt in het proces van afronding en de invulling aansluit bij diens behoefte. Kijk eens naar onderstaande lijst met voorbeeld; wat is voor jou haalbaar en waar voel jij je comfortabel bij? Maak hiermee een eigen lijst die je kan delen met je cliënt en zo samen kunt kiezen.
Manieren om af te sluiten met aandacht:
- Samen een wandeling maken
- Een taartje of iets anders lekkers eten (meegenomen door de cliënt; dit kan ook iets gezonds zijn)
- Samen thee drinken
- Een brief schrijven en deze voorlezen (door de cliënt, aan zichzelf in de toekomst, of aan de behandelaar)
- Een geschreven kaartje geven (door de behandelaar)
- Muziek luisteren
- Iets maken, zoals een armbandje, sleutelhanger, tekening of schilderijtje (benodigdheden meegenomen door de cliënt, binnen de mogelijkheden van de setting)
