Online groepsbehandelingen: voordelen en tips

Bij GGzE Direct in Eindhoven spelen (online) groepsbehandelingen een belangrijke rol. Als coördinator trainingen houdt Sonja van Amersfoort zich bezig met de logistieke planning ervan. Sonja bepaalt welke groepen er draaien, beheert de wachtlijsten en verstuurt de uitnodigingen. Ook bewaakt zij de kwaliteit van de behandelingen.

Ontdek hieronder haar praktische tips, voortkomend uit de zoektocht die ze doormaakte binnen GGzE Direct en laat het je helpen in je eigen zoektocht. Wil je meer weten over de aanpak bij GGzE Direct, ga dan naar het einde van het artikel.

Tip 1: Zorg voor een goede voorbereiding

De trainer of behandelaar neemt vooraf contact op met de deelnemers om te controleren of iemand een goede internetverbinding heeft en praktisch gezien goed kan deelnemen. GGzE Direct werkt via het programma Minddistrict, dat ook de privacy van de cliënten waarborgt. Sonja: “We merken dat het belangrijk is dat je als behandelaar elke deelnemer kunt zien; daarom telt een groep maximaal acht deelnemers. Wanneer het gaat om een training emotie regulatie, dan sturen we hen per post een fysiek werkboek en emotiehanteerplan, zodat ze die er gemakkelijk bij kunnen houden.” GGzE zorgt voor een duidelijke planning.

Tip 2: Communiceer heldere gedragsregels

Volgens Sonja is het belangrijk om een vaste structuur aan te houden tijdens groepsbehandelingen en ervoor te zorgen dat de deelnemers weten wat er van hen verwacht wordt. “Dat begint met het duidelijk communiceren van gedragsregels. Wij hadden bijvoorbeeld eens iemand met een papegaai in de kamer, een ander verscheen in pyjama vanuit bed en bij weer een ander speelden er kinderen in de kamer. Dat is niet wenselijk. Het is belangrijk dat mensen een rustige en veilige plek hebben voor zichzelf, zodat ze zich kunnen concentreren. Daarom mailen we de deelnemers vooraf een lijstje met gedragsregels. Zo weten ze waar ze aan toe zijn.” 

Tip 3: Ga na of problematiek zich leent voor online

Of problematiek geschikt is voor een online groepsbehandeling, hangt vooral af van de vraag of je de informatie goed kunt overbrengen via een scherm. Zodra er bijvoorbeeld rollenspel of exposure aan te pas komt, is een fysieke bijeenkomst passender. Sonja: “Denk aan communicatieve vaardigheden, waarbij mensen fysiek tegenover elkaar moeten staan; ‘nee’ zeggen werkt nu immers niet goed via een scherm. Als oefeningen niet kunnen worden uitgevoerd, gaat veel kracht verloren.”

Volgens Sonja kan ongeveer 80 procent van de behandelingen bij veel voorkomende problematiek online worden uitgevoerd. Enkele voorbeelden zijn Emotie regulatie training, Voluit leven, Mindfulness, Competitive Memory Training (COMET), Psycho-educatie en binnenkort ook Acceptance and Commitment Therapy (ACT).

Tip 4: Wees je bewust van je therapeutische houding

Deelname aan een online groepsbehandeling kan voor sommige mensen spannend zijn. Volgens Sonja moeten behandelaren bij online groepssessies meer motiverende gesprekstechnieken inzetten om mensen over de drempel te helpen. Sonja: “Het is goed om een cliënt die de online groepsbehandeling spannend vindt, gerust te stellen. Je kunt bijvoorbeeld voorstellen dat iemand er de eerste bijeenkomst bij is en aan het einde aangeeft of hij of zij de volgende keer weer aansluit. Diegene heeft dan ook de kans om te zeggen dat deze vorm van behandeling niet past. Dit kost niet veel tijd en neemt vaak al een drempel weg.”

Tegelijkertijd kan een online groepsbehandeling juist meer veiligheid bieden, omdat de cliënt zich in de eigen, vertrouwde omgeving bevindt. Dat is anders bij een fysieke groepsbehandeling. Volgens Sonja is er bij online groepsbehandelingen bovendien vaak minder uitval dan bij fysieke bijeenkomsten. “Redenen als ‘de bus rijdt niet’ gaan voor online behandelingen niet op. Ook is het fijn dat behandelaars zelf geen reistijd hebben en dat zij ’s avonds een training kunnen geven. De duur van online sessies is over het algemeen vergelijkbaar met die van fysieke sessies.”

Tip 5: Werk ook online aan groepsgevoel

Om persoonlijke verhalen te kunnen delen, moeten mensen zich veilig voelen in de groep. Voor online groepsbehandelingen is daarvoor net wat meer sturing nodig dan bij een fysieke bijeenkomst. Sonja: “Bij een eerste bijeenkomst beginnen we vaak met een kennismaking; wie ben je en wat wil je delen? Daarna gaan we door met een korte aandachtoefening. Door dit samen en tegelijkertijd te doen, zorgen we voor een gedeelde start en gezamenlijke betrokkenheid. Ook vragen we deelnemers weleens een positieve ervaring van de afgelopen week te delen, dus zonder negatieve opmerkingen.”

Tip 6: Aan de slag? Begin klein

Wil je als behandelaar of praktijk aan de slag met online groepsbehandeling? Breng dan eens in kaart welke groep cliënten met specifieke klachten je het meeste ziet. Sonja: “Heb je bijvoorbeeld zes cliënten, van wie er vier te maken hebben met emotieregulatieproblematiek? Dan zou je hen samen in een groep kunnen behandelen. Hiermee bespaar je tijd en de cliënten kunnen van elkaar leren. Je kunt ook kijken naar psycho-educatie of juist naar transdiagnostische factoren in plaats van specifieke diagnoses voor een diversere groep. Als je het goed aanpakt, zijn groepsbehandelingen een manier om kosteneffectief te werken, meer mensen tegelijk te helpen en je wachtlijst in te korten. Wel een belangrijke tip: begin klein, zeker als solopraktijk.”

Zo heeft GGzE Direct het beleidsmatig geregeld

GGzE Direct heeft gekozen voor een beleidsmatige werkwijze aan de hand van zorgpaden. Zodra iemand zich bij GGzE Direct meldt met een klacht, gaat deze persoon aan de slag met een traject aan de hand van een zorgpad dat is ontwikkeld voor deze klacht. Sonja: “Een zorgpad bestaat vaak voor een deel uit individuele gesprekken en voor een deel uit groepsbehandeling. Voor alle klachten bieden we gecombineerde behandeling aan, waarbij we de nadruk leggen op groepsbehandeling. Dit communiceren we direct bij binnenkomst van een cliënt, zodat de verwachtingen helder zijn. Meestal zijn één of twee behandelaren eigenaar van een zorgpad. Samen met hen zorg ik ervoor dat de groepsbehandelingen volgens de richtlijnen en protocollen verlopen. Ook ontwikkelen we nieuwe groepsbehandelingen en overleggen we over wat er nodig is en hoe de groep eruit moet zien.”

Is je nieuwsgierigheid gewekt? Neem dan nog een keer de voordelen en tips van Sonja door:

Voordelen online groepsbehandelingen

• Cliënten volgen de behandeling vanuit hun eigen, vertrouwde omgeving
• Cliënten hebben geen reistijd en kunnen de behandeling vanuit het hele land volgen
• Cliënten kunnen van elkaar leren
• Minder no show door omgevingsfactoren zoals ov dat niet rijdt of files
• Je hoeft geen fysieke ruimte te gebruiken of huren
• Je kunt vanuit huis en eventueel in de avond werken
• Je kunt tijd besparen en wachttijden verkorten
• Je gaat effectief om met je budget en kunt meer mensen tegelijk helpen

Tips bij online groepsbehandelingen

• Wees kritisch op problematiek: leent deze zich voor online behandeling?
• Communiceer voorafgaand duidelijke gedragsregels
• Neem vooraf contact op met cliënten om praktische zaken door te nemen
• Zorg voor een vaste structuur en heldere verwachtingen
• Verstuur een fysiek werkboek en emotiehanteerplan (afhankelijk van het soort training en noodzakelijke informatie)
• Zorg dat je gedurende de sessie elke deelnemer kunt zien
• Besteed aandacht aan het creëren van een groepsgevoel
• Verlaag de drempel door de cliënt de optie te geven één keer mee te doen en dan defintief te beslissen
• Begin klein, zoek naar de grootste overlap in je caseload of cliëntenpopulatie

Gedragsregels online groepsbehandelingen GGzE Direct

Hieronder staan de gedragsregels die deelnemers aan een online training of groepsbehandelingen van GGzE Direct voorafgaand per mail ontvangen:

• Groepsbeeldbellen kan op een computer/laptop, een tablet en eventueel op een smartphone. Computer/laptop en tablet hebben hier uitdrukkelijk de voorkeur
• Beeldbel in een ruimte waar je niet gestoord wordt, je alleen bent en niemand kan horen wat er gezegd wordt
• Zorg dat je correct gekleed bent
• Wees je bewust van je achtergrond die te zien is tijdens het beeldbellen
• Zoek een plek zonder tegenlicht, zodat anderen je goed kunnen zien
• Zet televisie, radio en social media uit
• Gebruik een hoofdtelefoon of oortjes, zo hoor je elkaar het beste
• Log 10 minuten voor de afgesproken tijd in (meld op tijd als dit niet lukt)
• Loop tijdens de sessie niet tussendoor weg
• Zet je microfoon uit als je niet aan het woord bent, dit zorgt voor rust
• We vragen je om tijdens de sessie niet te eten, drinken of roken en spreek samen af wanneer je pauze hebt.
• Veiligheid is belangrijk, dat wat er in de groep gezegd wordt, is alleen bestemd voor de groep