Verschil tussen diagnose en beschrijvende diagnose
Claudia: "Hoewel voor uitgebreide testdiagnostiek weinig ruimte is in een kortdurend generalistisch traject, is het nog altijd de bedoeling om een ‘diagnose’ te stellen. Bij de term ‘diagnose’ zijn we snel geneigd te denken aan de classificatie in termen van DSM-5; dat wat ook vanuit de verzekeraar van ons gevraagd wordt. Hoewel dit uiteraard mede richting geeft aan je behandeling, hecht ik er een stuk minder belang aan dan aan de beschrijvende diagnose. Daarin is ruimte voor de klinische voorgeschiedenis en het meenemen van sociale, psychologische en eventueel biologische factoren die samenhangen met de klachten en hulpvraag van de cliënt."
De voordelen
Wat zijn de voordelen van de beschrijvende diagnose? En van het bespreken hiervan met de cliënt? Claudia deelt haar ervaringen:
Waardevol voor de behandelrelatie
"Het geeft je cliënt direct de boodschap ‘Je wordt gezien en gehoord’. En dus ook: ‘Jij doet ertoe’. Het is daarmee een belangrijke stap in je behandelrelatie. Zorg daartoe ook dat je het niet neerzet als een soort waarheid die jij je cliënt gaat opleggen, maar dat je juist de autonomie van de cliënt bekrachtigt door uit te stralen dat je samen met de cliënt wil kijken of je het goed begrepen hebt en of deze het eens is met de behandelrichting die eruit voortkomt."
"Dit zijn voordelen die al vroeg in de behandeling naar voren komen en waardoor sommige trajecten zelfs sneller en efficiënter verlopen dan je misschien zou verwachten."
Overzicht: relativering of erkenning
"Het geeft je cliënt een gevoel van overzicht in iets dat in zijn of haar hoofd vaak voelt als een overweldigende brei. Dat kan relativeren voor cliënten die er de boodschap uit halen dat het toch best te overzien is, aangezien het in zo’n klein stukje past en dat er toch ook beschermende/positieve kanten in staan. Of het kan erkenning geven dat het ook niet niks is waar cliënt mee worstelt en dat de emotie die daaruit voortkomt er mag zijn."
"Het geeft je ook overzicht als behandelaar. Je maakt hiermee eigenlijk een start met je holistische theorie en je hebt iets om snel op terug te vallen wanneer je geheugen je even in de steek laat. Mocht je te maken hebben met medebehandelaars of mensen die later je behandeling gaan overnemen, dan geef je hiermee een snelle overdracht."
Tips bij het schrijven
Hoe komt Claudia tot zo'n samenvatting? "Houd in ieder geval in je achterhoofd wat je doel is: je wil in een kort stuk tekst een samenvattend beeld geven van wat volgens jou de belangrijkste factoren zijn die meespelen in de klachten en veerkracht van deze cliënt. Dit stuk bestaat uit informatie die je ook zou vinden in een holistische theorie. Dus denk aan voorgeschiedenis, klachten, omstandigheden en copingmechanismen. Daarin vind je dus predisponerende, luxerende, onderhoudende en beschermende factoren terug." Om alles kort weer te kunnen geven, heeft Claudia de tip om voor jezelf een aantal voorbeeldzinnetjes in gedachten te houden. Ze deelt een aantal die bij haar regelmatig terugkomen:
Voorbeeldzinnetjes
- Gezien werd een …-jarige cliënt, geboren in… en sinds zijn …e woonachtig in Nederland, die zich aanmeldt in verband met…. klachten.
- Gezien werd een …-jarige cliënt, bekend met <ADHD / ASS / een pestverleden> en met een voorgeschiedenis van <angstklachten>, die zich aanmeldt in verband met…
- Cliënt is opgegroeid binnen een context van <huiselijk geweld / psychische verwaarlozing>…
- Cliënt werd al vanaf jonge leeftijd geconfronteerd met…
- In het gezin van oorsprong was sprake van <middelenmisbruik door… / ziekte bij… / veelvuldige conflicten tussen>…
- …wat weinig ruimte liet voor cliënt om zich te kunnen uiten en zich gehoord te voelen.
- Recente omstandigheden die klachten hebben doen verergeren zijn…
- Nu komen met name herinneringen uit de jeugd aan <moeder / vader / …> naar boven van momenten waarop <fysieke mishandeling / emotionele verwaarlozing> heeft plaatsgevonden
- Cliënt ervaart klachten passend bij een <DSM-classificatie>, waaronder…
- Cliënt herkent vanaf jonge leeftijd bij zichzelf…
- Beschermende factoren zijn... <steunende relaties met… / een baan waarin client plezier beleeft / helpende vrijetijdsbesteding / een sterk zelfinzicht / een sterke motivatie om op een andere manier met moeilijke omstandigheden te leren omgaan>
