Vorig jaar zomer had Simone een afspraak met een cliënt die altijd graag komt. “Maar die keer gaf ze aan dat ze er helemaal geen zin in had. “Het is zulk mooi weer en dan zitten we binnen”, zei ze. Toen dacht ik: je hebt gelijk, wat doen we hier nog, laten we naar buiten gaan! Zo werd het zaadje gepland”, vertelt Simone. Ook merkte ze dat je met sommige cliënten lastiger vooruitgang boekt, doordat zij zich in de behandelkamer veel meer ‘patiënt’ voelen. “Daarom besloot ik met bepaalde mensen naar buiten te gaan om te kijken wat er dan gebeurt. En wat blijkt: ze knappen ervan op.”
Voorbeelden uit de praktijk
Simone geeft een voorbeeld van een jonge cliënte waarmee de behandeling in de behandelkamer stagneerde. “Dit meisje voelde zich duidelijk niet op haar gemak terwijl ze tegenover mij – een professional die qua leeftijd haar moeder had kunnen zijn – zat. Pas toen ik met haar ging wandelen, brak ze open. Als je naast elkaar loopt, ontstaat er een hele andere dynamiek. Het contact wordt meer ontspannen doordat je elkaar niet continu hoeft aan te kijken. Ook deel je gemeenschappelijke ervaringen, bijvoorbeeld samen een regenbui doorstaan. Zelf maakte ik laatst mee dat tijdens een wandeling ons pad geblokkeerd werd door een kudde Schotse Hooglanders. Dat maakte dat de cliënt zich realiseerde: ‘waar heb ik het eigenlijk over met al die spinsels in mijn hoofd, kijk die beesten nou gewoon stilstaan zonder zich ergens druk over te maken. Dat wil ik ook!’ Zo zie je dat buiten zijn ook helpt om te relativeren.”
Meer binding met het echte leven
Door te wandelen kom je als behandelaar en cliënt meer in het ‘echte leven’ terecht, merkt Simone. “Voor sommige mensen werkt dat ontzettend fijn. Zo herinner ik me een vrouw met een hechtingsstoornis, waarbij de rolverdeling in de behandelkamer heel duidelijk was: ík ben de psycholoog en zíj is de cliënt. Eenmaal buiten merkte ik dat zij niet goed bij zichzelf kon blijven, doordat ze continu afstemde op mij. Bijvoorbeeld door harder of zachter te gaan lopen, zich af te vragen of ze wel de juiste dingen zei en of ze mijn tijd niet verdeed. Dat waar zij in haar dagelijks leven mee worstelde, uitte zich nu in het contact met mij. Dit was in de behandelkamer waarschijnlijk minder snel naar boven gekomen. Door het al lopende met elkaar te ervaren, konden we ermee aan de slag.”
Wandelen niet altijd een optie
Vooralsnog houdt Simone één dag per week aan voor haar wandelsessies. Bovendien gaat ze niet zomaar met iemand naar buiten; elk traject start in de behandelkamer. “Per cliënt bekijk ik of wandelen een positief effect zou kunnen hebben. Ook vind ik het belangrijk dat ik me er zelf comfortabel bij voel. Wanneer iemand agressieproblemen heeft, ga ik niet naar buiten. En als ik nog niet precies weet wat er onder de oppervlakte ligt qua problematiek, blijf ik liever in een omgeving waar collega’s zijn.”
Niet iedere cliënt vindt het prettig om te wandelen, geeft Simone aan. “De behandelkamer kan ook heel veilig zijn: het is een besloten ruimte, er is niemand anders bij. Voor sommige cliënten voelt de buitenwereld te onveilig; zij durven dan niet of minder naar hun emotie te gaan of vinden het spannend die te laten zien.” Ook merkt Simone dat de gesprekken na het wandelen soms sneller vervliegen. “Binnen schrijf ik dingen op een whiteboard, waar mensen dan een foto van maken zodat de informatie beter beklijft.”
Therapeutische houding
Wanneer je besluit om met een cliënt te gaan wandelen, vraagt dat ook om een zorgvuldige therapeutische houding. Wanneer je buiten loopt, zijn de kaders immers minder duidelijk dan in de klinische setting van een behandelkamer. Simone: “Soms merk ik dat cliënten waarmee ik naar buiten ga, eerder geneigd zijn om naar mij te vragen. Dat is begrijpelijk. Maar je wilt voorkomen dat het voor de cliënt een ‘samen ding’ wordt; ik ben hun vriendin niet, het blijft een werkrelatie. Ik zou buiten dus niet snel over mijzelf gaan vertellen, terwijl ik daar in de behandelkamer makkelijker in ben omdat het voor sommige mensen helpt voor wat betreft de gelijkwaardigheid en het maken van contact.”
Zodra Simone merkt dat de grens tussen de relatie van psycholoog en cliënt dreigt te vervagen, bijvoorbeeld doordat een cliënt even haar arm aanraakt bij wijze van afscheid, beantwoordt ze deze actie door niet hetzelfde te doen. “Zo maak ik voorzichtig duidelijk dat het een werkrelatie blijft. Maar het blijft altijd een beetje zoeken en het is ook per cliënt anders. Dat maakt het natuurlijk ook weer interessant.”
Voordelen en tips
Simone raadt behandelaars met interesse in het wandelen met cliënten aan om het gewoon eens te proberen. “Het zorgt voor een andere dynamiek, je wordt er zelf fitter van en voor mijn cliënten geldt dat ze er allemaal mee willen doorgaan. Zelfs als het regent! Wandelen geeft letterlijk lucht en je zult merken dat je als behandelaar ook buiten je weg zult vinden.”
Is je nieuwsgierigheid gewekt? Lees dan ook de voordelen en tips van Simone:
Voordelen van wandelen
- Het kan zorgen voor meer gelijkwaardigheid, waardoor een cliënt zich minder ‘patiënt’ voelt
- Het zet je letterlijk in beweging en schept ruimte
- Het helpt te relativeren
- Het brengt ‘de buitenwereld’ dichterbij, waardoor je je cliënt beter leert kennen en meer in zijn of haar natuurlijke kracht meemaakt
- Door te wandelen komen soms zaken bovendrijven die je in de behandelkamer niet ontdekt zou hebben
- Soms sla je twee vliegen in één klap: het is een stok achter de deur voor mensen die omwille van hun gezondheid in beweging moeten komen, maar dit zelf niet lukt
- Buiten zijn maakt blij, dat kan een positief effect hebben op de behandeling
Tips om te starten
- Begin met het verkennen van je buurt: zoek een fijne plek om te lopen, waar het veilig en comfortabel voelt voor zowel jouzelf als je cliënten
- Neem je huidige cliënten in gedachten: voor wie zou wandelen een meerwaarde kunnen zijn? Waar kun je twee vliegen in één klap slaan? Denk aan een overspannen client, of iemand die meer moet bewegen
- Wandelen hoeft niet meteen vaak en met iedereen; begin gewoon eens met één client en kijk wat er gebeurt!
- Verwacht niet dat een behandeltraject sneller gaat; al kan het soms zeker voor een doorbraak zorgen
- Blijf je bewust van het belang van kaders; ook tijdens het wandelen blijft er sprake van een werkrelatie
- Als je het spannend vindt om je gebruikelijke manier van verslaglegging los te laten (bijvoorbeeld omdat je normaal gesproken met een whiteboard werkt), kun je dingen inspreken in je telefoon of opschrijven op een meegenomen notitieblokje.
