Subsessie in een notendop: Groepstherapie; samen zorgen dat het vuur blijft branden.

Effectiviteit van groepstherapie

Groepstherapie, beschreven door Yalom en Lezcz (2020) als een "triple E-behandeling", is effectiever dan wachtlijstcondities, even effectief als individuele therapie en kosteneffectiever qua kosten en tijd in vergelijking met individuele therapie. Helaas vallen, net als bij individuele therapie, 15-25% van de patiënten uit tijdens groepstherapie en ervaart 5-15% van de patiënten achteruitgang (Barkowski et al., 2020; Fernandez et al., 2015; Hans & Hiller, 2013; Slone et al., 2015).

Effectiviteit en uitdagingen van feedback in groepstherapie: verminderen van dropout en verbeteren van behandeluitkomsten

Feedback Informed Treatment (FIT), waarbij regelmatig gestandaardiseerde vragenlijsten worden afgenomen om de behandelvoortgang te monitoren en de resultaten terug te koppelen aan therapeuten en/of patiënten, blijkt het uitvallen van patiënten te verminderen en behandelresultaten te verbeteren (de Jong et al., 2021). 

In groepstherapie wordt ook onderzocht of het gebruik van feedback effectief kan zijn, maar de resultaten zijn wisselend (Koementas-de Vos et al., 2022) en het lijkt afhankelijk te zijn van de vorm van groepstherapie en de gebruikte instrumenten (Koementas-de Vos et al., in review). Cliënten zijn echter overwegend positief over het gebruik van feedback in groepstherapie, vooral wanneer ze hun behandeldoelen kunnen volgen, en het lijkt te leiden tot een hogere mate van groepscohesie en een beter groepsklimaat wanneer de voortgang binnen de groep wordt besproken. Er bestaat echter een risico dat de focus te veel komt te liggen op groepsdiscussie (en daardoor meer cohesie) en minder op het verminderen van symptomen in kortdurende groepen (Koementas-de Vos et al., in review).

Vijf tips bij het toepassen van FIGT:

• Bepaal van tevoren welke instrumenten je wil gebruiken om de behandelvoortgang te monitoren, ga dit na bij patiënten en therapeuten, denk bijvoorbeeld aan persoonlijke behandeldoelen, de OQ-45, de ORS-SRS voor groepstherapie of Persoonlijke herstelvragenlijst;
• Zorg voor een feedbackcultuur: Therapeuten hebben behoefte aan training, coaching en intervisie. Ook hebben therapeuten tijd nodig om zich dit eigen maken;
• Zorg ervoor dat je voldoende ruimte hebt om de behandeling aan te passen als patiënten achteruit gaan of geen verandering laten zien, een tip is om een individueel gesprek met de patiënt in te plannen;
• In kortdurende groepen moet je je niet teveel focussen op de groepscohesie en groepsklimaat. Natuurlijk zijn deze groepstherapeutische factoren gunstig voor het proces, maar blijf aandacht hebben voor de taak van de groep (bijv. het falsificeren van automatische gedachten bij een CGT-groep)
• Evalueer regelmatig met patiënten hoe het is om te werken met de vragenlijsten. Feedback is een middel om met elkaar het gesprek aan te gaan een de behandelvoortgang gunstig te beïnvloeden