Laagdrempelige eHealth voor Turkse Nederlanders

Cihad Dedei (TP Inzicht): “eHealth-toepassingen die in Nederland zijn ontwikkeld zijn moeilijk toe te passen op mijn cliënten. Ten eerste zijn de mensen onbekend met computers en apps als hulpmiddel voor hun behandeling. De eerste of tweede generatie Turken die naar Nederland gekomen zijn voelen zich belast door deze extra benodigde vaardigheden; daar komen ze helemaal niet voor. En de meeste cliënten komen dus van het platteland uit een gebied met meestal alleen een basisschool. Daarnaast komen deze cliënten juist bij mij omdat ik ook van Turkse afkomst ben en hun taal dus spreek en hun cultuur begrijp. Ze spreken gebrekkig Nederlands en het overgrote deel van de eHealth-toepassingen zijn in het Nederlands.”

Eigen regie nemen is vreemd

“Bij deze doelgroep moet je ook beseffen dat mensen al een enorme drempel hebben genomen door om hulp te vragen. De meeste Turken die naar Nederland komen, komen uit gebieden waar ze de GGZ helemaal niet kennen. Het zit niet in de cultuur. Als cliënt zijn ze al helemaal niet gewend dat ze zelf ook iets moeten doen. In Turkije staan specialisten in hoog aanzien; wanneer je hier naartoe gaat moeten deze je weer beter maken. Het idee dat je als cliënt hier zelf de regie in kan nemen is hen vreemd.”

Laagdrempelige psycho-educatie via WhatsApp

“Het keurmerk heeft me aangespoord om toch te zoeken naar laagdrempelige eHealth mogelijkheden. Er is veel beeldmateriaal over de psychiatrie beschikbaar in het Turks, ook online. Specialisten op Turkse media staan hoog in aanzien. Nederlanders laten zich niet door iemand op televisie vertellen hoe ze moeten leven, maar in de VS en Turkije worden deze talkshows heel serieus genomen en de adviezen van specialisten in de media worden ook opgevolgd.”

Dit principe heeft Cihad gebruikt in zijn zoektocht naar filmpjes van bekende Turkse specialisten die uitleg geven over aandoeningen. “Wat namelijk wel veelvuldig gebruikt wordt door veel van mijn cliënten is WhatsApp. Via de WhatsApp stuur ik deze filmpjes door naar cliënten die er rustig naar kunnen kijken wanneer ze hier zelf tijd voor hebben. Dit is een hele laagdrempelige vorm van eHealth; het geeft veel informatie over hun aandoening en dat scheelt mij weer tijd die we kunnen gebruiken in onze sessies. Een ander voordeel is dat mijn cliënten ook van iemand anders te horen krijgen over hun aandoening in plaats van alleen van mij. Het is wel belangrijk dat je je als behandelaar goed laat informeren over mogelijkheden om informatie via WhatsApp veilig in te richten.”

Tip: bij mensen uit Turkije is het netwerk anders opgebouwd

Turken hebben een netwerk met meerdere lagen: het gezin, de familie, stadsgenoten uit de stad waar ze vandaan komen in Turkije, de religieuze gemeenschap, het vriendennetwerk en collega’s. “Ik kan mensen behandelen in de eigen taal. Dat is een grote plus. Maar rekening houden met de cultuur is eigenlijk nog belangrijker. Het sociale netwerk van een Turk anders is dan van een Nederlander. Het collectief is heel belangrijk in het leven van Turken en schaamte, aanzien en trots zijn grote factoren.”

Cihads tip voor behandelaren van Turken is om hier goed rekening mee te houden. “Zeker in de Basis GGZ, waar we het netwerk van de cliënt zoveel betrekken, is het goed te beseffen dat dit netwerk anders is opgebouwd. Samen met de cliënt het netwerk inventariseren kan al veel informatie bieden. Bespreek daarom hun contacten met stadsgenoten uit Turkije en met hun religieuze gemeenschap.”

Bruikbare filmpjes in het Turks

Depressie:
Depresyon ne demektir? (Wat betekent depressie?)
Depresyonda olup olmadığımızı nasıl anlarız? (Hoe weten we of we depressief zijn?)

Paniekstoornis:
Panik atak ne demektir? (Wat is een paniekaanval?)
Panik ataktan kurtulabilir miyiz? (Kunnen we ontsnappen aan paniek?)

EMDR:
EMDR Terapisi (EMDR-therapie)

CGT:
Bilişsel Davranışçı Terapi (Cognitieve Gedragstherapie)