Online EMDR in de praktijk

In 2017 emigreerde Sara Helmink naar Valencia, een droom van haar en haar vriend. Sindsdien past ze beeldbellen toe in haar praktijk. De eerste jaren reisde zij op en neer naar Nederland om cliënten ook fysiek te zien. Sinds januari 2020 behandelt ze geheel online. Op het gebied van online EMDR is ze gaan pionieren. Maar regelmatig vraagt zij zich af of het wel oké is wat ze doet. Lopen zij en haar cliënten risico’s door EMDR online toe te passen?

Online EMDR is wél verantwoord

Als Sara opzoek gaat naar wetenschappelijke onderbouwing over EMDR met beeldbellen, blijkt er vrijwel niets over te vinden. Ondertussen doet ze veel ervaring op met beeldbellen. Een goed gesprek met een collega verandert haar mindset, waardoor ze het aandurft om online EMDR in te zetten. Hierbij houdt ze de uitspraak van haar collega Tim Wind in gedachte: “Je doet exact hetzelfde met beeldbellen, maar in een andere modaliteit. Het werkingsmechanisme blijft hetzelfde”. Oftewel: doordat EMDR een evidence based behandelmethode is, ben je ook met online behandelen verantwoord bezig.

Twee harde voorwaarden

Sara ziet twee harde voorwaarden voor beeldbel-therapie, namelijk: een goede internetverbinding én een positieve uitkomstverwachting van de cliënt. Wanneer de verbinding zwak is, kan dat problematisch worden voor een goed gesprek. Op dit soort momenten schakelt Sara over op de telefoon. Hierbij laat ze het beeld wel aanstaan. Dit gebeurt echter maar bij ongeveer 1% van haar cliënten.

De cliënt mag een beetje koudwatervrees overwinnen en daar kun je ook bij helpen, maar niets is goed voor iedereen. Als de cliënt het niet zit zitten, dan is dat ook oké. Leeftijd blijkt niet altijd een voorbode te zijn; zo heeft Sara een cliënt van 70 behandeld via beeldbellen. Het is van belang dat de cliënt blijk geeft van vertrouwen of nieuwsgierigheid naar online werken. Er moet bereidheid zijn om een beetje online ongemak aan te gaan.

Praktische tips

Wil je starten met online EMDR? Sara heeft een aantal praktische tips voor online behandelen in het algemeen en specifiek voor online EMDR:

Tips voor online EMDR:

• Het standaardprotocol EMDR is goed te gebruiken in de online toepassing.
• Sara zit zelf op ongeveer 70cm van de camera en beweegt haar hand op ongeveer 50cm van de camera. Als je te dicht bij de camera zwaait is de beweging niet goed te volgen.
• De instructie waarbij de behandelaar buiten beeld zit lijkt online minder prettig. Sara zit zelf wel in beeld. Dit is natuurlijker, minder krampachtig en de cliënt kan op deze manier beter contact houden om zich gesteund te voelen.
• Probeer de cliënt zo te positioneren dat je het gezicht en een stukje van het bovenlichaam goed ziet zonder al te veel tegenlicht.
• Blijf met de vinger in beeld, zoek de randen op van de camera maar ga er niet buiten. Dit is rustiger voor de cliënt. Het vergt even wat oefening, probeer het een keer uit met een collega.
• Less is more, veel tools zijn niet nodig. Je kunt prima uit de voeten met de technieken die je normaal gesproken ook in de behandelkamer gebruikt.
• In het begin heeft Sara ook auditieve stimulatie aangeboden met klikjes. Maar na verloop van tijd merkte ze dat oogbewegingen en de butterfly hug (het tappen van de schouders) makkelijker aan te passen zijn en is ze vooral deze twee vormen van duale aandacht stimulatie gaan gebruiken.

Tips voor beeldbellen in het algemeen:

• In het begin is beeldbellen een kwestie van ontdekken en soms wat onwennigheid. Blijf als behandelaar rustig en zoek naar een oplossing.
• Maak praktische afspraken met de cliënt. Bijvoorbeeld: wat doen we als de verbinding wegvalt, ik bel jou om contact op te nemen, etc.
• Vraag cliënten om de telefoon of laptop aan de oplader te doen tijdens het gesprek of goed op te laden van tevoren.
• Is er sprake van een echo in het gesprek? Maak gebruik van een koptelefoon of oortjes.
• Werk AVG-proof, dus niet met WhatsApp, Skype en FaceTime. Er zijn vele alternatieven. Op de website van de autoriteit persoonsgegevens vind je veel informatie.
• Neem de tijd om het beste en veilige beeldbelprogramma uit te kiezen. Op de website van LVVP staat een overzicht van AVG en NEN-proof beeldbelprogramma’s.