Subsessie in een notendop: Digitalisering in de GGZ; blussen of het vuurtje aanwakkeren?

Introductie en maatschappelijk belang

In een snel veranderende wereld ontkomt ook de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) er niet aan zich aan te passen aan de opkomst van digitale middelen. Hoewel digitale behandelingen niet voor iedereen geschikt zijn, zijn er onderzoeken waaruit is gebleken dat ze vergelijkbare effectiviteit hebben als traditionele fysieke behandelingen, o.a. bij depressie en angststoornissen. Digitalisering maakt zorg voor meer mensen toegankelijk, de zorg flexibeler en er is minder kantoorruimte wanneer behandelaren vanuit hun eigen huis in hun eigen tijd kunnen behandelen. Het opbouwen van een behandelrelatie kan wat extra uitdagingen bieden in een digitale omgeving, maar ook dat is niet onmogelijk. Er zijn zelfs onderzoeken die aantonen dat de therapeutische alliantie vergelijkbaar zijn tussen digitale en fysieke behandelingen. Het is wel belangrijk op te merken dat onderzoek naar digitale GGZ nog sterk in ontwikkeling is en ook het gebruik van digitale middelen in de GGZ evolueert. 

Eigen weerstand overwinnen

Het succes van digitale behandelingen hangt af van de kennis en vaardigheden van behandelaars om ze effectief in te zetten. Een goede implementatie en ondersteuning bij het gebruik van digitale middelen zijn dan ook van essentieel belang. Weerstand onder behandelaars komt vaak voort uit persoonlijke vooroordelen. Cliënten hebben de neiging om voor de meest voor de hand liggende optie te kiezen wanneer ze een keuze krijgen voorgelegd. Bijvoorbeeld; wanneer de keuze wordt gesteld tussen een groepsbehandeling of een individuele behandeling, kiest bijna iedereen voor individuele behandeling. Op dezelfde manier kiezen de meesten voor een fysieke behandeling in plaats van een digitale behandeling wanneer deze keuze wordt voorgelegd. Het is daarom belangrijk dat behandelaars zich bewust zijn van hun eigen voorkeuren en hoe deze kunnen doorschemeren in de keuzes die ze aan cliënten voorleggen. Laat je mensen bijvoorbeeld kiezen tussen een wachtlijst of digitale behandeling, zullen ze sneller kiezen voor een digitale behandeling.

Begin klein en bij de cliënt

Het betrekken van cliënten bij digitale behandelingen kan worden bevorderd door het gebruik van technologieën die zij toch al gebruiken, zoals smartwatches. Bij depressie wil je activeren, door de activiteit gemeten door de smartwatch te bespreken tijdens de sessie krijg je meer zicht op hoe actief iemand daadwerkelijk is en kan je met de smartwatch meetbare doelen stellen. Maar ook AI (artificial Intelligence) van bijvoorbeeld Snapchat kan je bij jongeren en jongvolwassenen inzetten bij bijvoorbeeld een signaleringsplan. Kortom, door de behandeling aan te passen aan de leefwereld van de cliënt, kan het herstelproces versneld worden.

Drie tips

• GGZ-appwijzer, een website met apps die je kan gebruiken in je behandeling
• Gebruik van VR; eerste onderzoeken zijn erg positief en leveren efficiëntere behandelingen op. Nadeel is dat het duur is en tijd kost om gewend aan te raken
• Neem het hele zorgproces mee